Odpowiedzialność Członków Zarządu Stowarzyszenia za Nierozliczoną Dotację

Wprowadzenie

Członkowie zarządu stowarzyszeń często nie zdają sobie sprawy z tego, że ich odpowiedzialność nie kończy się na pełnieniu funkcji reprezentacyjnych. W przypadku nierozliczenia dotacji publicznych mogą oni zostać pociągnięci do majatkowej odpowiedzialności osobistej. W niniejszym artykule przedstawiamy kluczowe aspekty odpowiedzialności zarządu stowarzyszenia w kontekście nierozliczonych dotacji, w oparciu o obowiązujące przepisy prawa.

W jakich przypadkach członkowie zarządu odpowiadają za zobowiązania stowarzyszenia?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, odpowiedzialność członków zarządu stowarzyszenia nie jest tak szeroka jak w przypadku zarządu spółek prawa handlowego. Istnieją jednak określone sytuacje, w których mogą ponosić osobistą odpowiedzialność, m.in.:

✔ Zobowiązania podatkowe, w tym nierozliczone dotacje – art. 116 i 116a Ordynacji podatkowej (Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926)

✔ Składki na ubezpieczenia społeczne – art. 31 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887)

✔ Inne długi, ale tylko w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej i niezłożenia w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości – art. 21 ust. 3 Prawa upadłościowego (Dz.U. 2003 nr 60 poz. 535)

Podstawą odpowiedzialności zarządu za zobowiązania podatkowe jest fakt, że jeśli egzekucja z majątku stowarzyszenia okaże się bezskuteczna, organy podatkowe mogą skierować roszczenie wobec członków zarządu, obciążając ich odpowiedzialnością solidarną.

2. Odpowiedzialność członków zarządu za nierozliczoną dotację

Odpowiedzialność za nierozliczoną dotację aktualizuje się w momencie, gdy:

🔹 Stowarzyszenie nie zwraca dotacji pomimo wezwania przez instytucję, która jej udzieliła.

🔹 Egzekucja przeciwko stowarzyszeniu okazuje się nieskuteczna.

Podmiot przyznający dotację (np. urząd, instytucja rządowa) wydaje decyzję administracyjną nakazującą zwrot środków. Stowarzyszenie ma 14 dni na uregulowanie zobowiązania. Jeżeli tego nie zrobi, rozpoczyna się postępowanie egzekucyjne, a w przypadku jego nieskuteczności – odpowiedzialność przechodzi na członków zarządu.

Podstawą prawną takiego mechanizmu jest art. 116 Ordynacji podatkowej, który przewiduje solidarną odpowiedzialność członków zarządu w przypadku braku możliwości odzyskania środków od stowarzyszenia.

Jak można uniknąć osobistej odpowiedzialności?

Istnieją dwa główne sposoby uniknięcia odpowiedzialności przez członków zarządu:

✅ Złożenie w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości – dotyczy wyłącznie stowarzyszeń prowadzących działalność gospodarczą (art. 21 ust. 3 Prawa upadłościowego).

✅ Wskazanie majątku stowarzyszenia, który pozwoli na pokrycie zobowiązań wynikających z nierozliczonej dotacji.

W przypadku sporu co do momentu powstania odpowiedzialności, członkowie zarządu mogą również próbować podważać ustalenia instytucji dochodzącej roszczenia. Kluczowe znaczenie ma tutaj wpis w KRS – to on przesądza, kto był członkiem zarządu w chwili powstania zobowiązania.

Co istotne, członek zarządu nie może się tłumaczyć tym, że nie zajmował się rozliczeniem dotacji lub nawet nie wiedział o jej istnieniu. Każdy członek zarządu ponosi odpowiedzialność za działania stowarzyszenia, niezależnie od podziału obowiązków wewnętrznych.

Rola weksla w odpowiedzialności członków zarządu

W wielu przypadkach zabezpieczeniem prawidłowego rozliczenia dotacji jest podpisanie weksla przez osoby prowadzące projekt. Jeśli dofinansowanie zostanie rozliczone nieprawidłowo, instytucja udzielająca środków może dochodzić należności zarówno od sygnatariuszy weksla, jak i od całego zarządu na zasadach ogólnych.

Podpisanie weksla przez niektórych członków zarządu nie wyłącza odpowiedzialności pozostałych. W praktyce oznacza to, że nawet osoby, które nie złożyły podpisu na wekslu, nadal mogą ponosić odpowiedzialność za nierozliczone środki.

Jak długo członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialność?

Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania wynikające z nierozliczonej dotacji może zostać orzeczona w okresie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstało zobowiązanie do zwrotu środków.

Podsumowanie

Członkowie zarządu stowarzyszeń powinni być świadomi ryzyka osobistej odpowiedzialności za nierozliczone dotacje. Brak świadomości co do finansów organizacji czy podział obowiązków wewnątrz zarządu nie zwalnia ich z odpowiedzialności. Aby uniknąć problemów prawnych, warto:

📌 Na bieżąco monitorować rozliczenia dotacji i dbać o ich prawidłowe dokumentowanie.

📌 W razie problemów finansowych stowarzyszenia – podjąć odpowiednie działania w celu uniknięcia niewypłacalności.

📌 Weryfikować treść podpisywanych zobowiązań, w tym weksli.

📌 Konsultować się z Kancelarią w przypadku otrzymania wezwania do zwrotu środków.

Jeśli masz pytania dotyczące odpowiedzialności członków zarządu lub potrzebujesz profesjonalnej porady prawnej – skontaktuj się z naszą kancelarią.

📌 Masz pytania dotyczące odpowiedzialności zarządu? Skontaktuj się z nami!